Od 2005 roku w Polsce realizowany jest „Program testowania potomstwa wyłączonych drzewostanów nasiennych, drzew doborowych, plantacji nasiennych i plantacyjnych upraw nasiennych”, będący częścią „Programu ochrony różnorodności biologicznej i hodowli selekcyjnej drzew na lata 2011-2035”. W ramach projektu zakładane są powierzchnie testujące czterech głównych gatunków lasotwórczych: sosny zwyczajnej, świerka pospolitego, jodły zwyczajnej i buka zwyczajnego.

Każdy zestaw potomstwa danego drzewa matecznego sadzony jest w różnych lokalizacjach. Umożliwia to zbadanie interakcji genotypu ze środowiskiem oraz określenie stabilności określanych cech. Przez pierwsze trzy lata życia uprawy określane są zdolności adaptacyjne potomstwa, czyli ich przeżywalność w różnych warunkach wzrostu. W kolejnych latach mierzone są cechy ilościowe i jakościowe. Wyniki badań będą podstawą do stworzenia bazy nasiennej o znanej i sprawdzonej w różnych warunkach wartości genetycznej. Umożliwi to zwiększenie możliwości produkcyjnych i odporności na zmieniające się warunki środowiska nowozakładanych drzewostanów.

Z początkiem kwietnia tego roku, na terenie naszego Nadleśnictwa, w oddziale 184k leśnictwa Józefowo, została założona uprawa testująca sosny zwyczajnej nr 189/So/D/II/4/DM1 o powierzchni 3,09 ha. Jest to jeden z obiektów wchodzący w skład sieci powierzchni testujących drzewa mateczne sosny zwyczajnej w Polsce.

Materiał sadzeniowy, będący potomstwem 101 drzew matecznych został wyprodukowany w Gospodarstwie Szkółkarskim Mielno w Nadleśnictwie Olsztynek. Pod koniec marca każda z sadzonek została oznaczona etykietą z numerem drzewa matecznego, z którego pochodzi oraz indywidualną lokalizacją, w której ma się znaleźć na powierzchni testującej. Prace etykietowania wspólnymi siłami wykonali pracownicy nadleśnictw RDLP w Olsztynie: Orneta, Miłomłyn, Olsztyn i Korpele na terenie, których w tym roku założono takie powierzchnie. Sadzonek było łącznie 40.000 sztuk.

Sadzenie młodych sosenek rozpoczęło się na powierzchni pod okiem dr hab. Włodzimierza Buraczyka z Wydziału Leśnego SGGW. Przedstawił On podstawowe zasady oraz cele zakładania upraw testujących. Następnie cztery pary pracowników ZUL-u, każda pod opieką pracownika nadleśnictwa, wysadziły sadzonki na wyznaczonych wcześniej kwaterach. Zadaniem zespołów sadzących było umieszczenie każdej sadzonki (spośród 10066) dokładnie w określonym (zaznaczonym na mapie) miejscu.

Pomiary określonych parametrów wszystkich sadzonek, prowadzone w przyszłości przez SGGW w Warszawie, pozwolą na określenie wartości hodowlanej oraz konkretnych cech potomstwa poszczególnych drzew matecznych.

Tekst: Elżbieta Suszyńska

Foto: Hubert Misiewicz